Eerste resultaten internationale rooms-katholieke - oud-katholieke dialoog

Verklaring van de 41e Internationale Oud-Katholieke Theologenconferentie

De 41e Internationale Oud-Katholieke Theologenconferentie vergaderde van 24 tot 28 augustus 2009 in Neustadt an der Weinstraße (Duitsland) over het thema 'Pausambt en rooms-katholieke - oud-katholieke dialoog'. Zij hield zich bezig met het zojuist verschenen rapport van de Internationale Rooms-Katholieke - Oud-Katholieke Dialoogcommissie (IRAD)'Kirche und Kirchengemeinschaft' * ('Kerk en kerkelijke gemeenschap'). Deze dialoogcommissie werd in 2003 ingesteld door de Pauselijke Raad voor de Bevordering van de Eenheid van de Christenen en door de Internationale Bisschoppenconferentie van de Oud-Katholieke Kerken van de Unie van Utrecht (IBC).

Het rapport bevat een gedeelde fundamentele opvatting van de kerk als een gemeenschap die haar bestaansgrond heeft in de drie-ene God. Zij neemt haar verantwoordelijkheid voor de eenheid en het blijven in de waarheid op het niveau van de lokale kerk (het bisdom) en in gemeenschappen van lokale kerken. In bovenlokaal verband komt deze verantwoordelijkheid in de eerste plaats toe aan de bisschoppen als leiders van de lokale kerken. Zij komen daartoe voor overleg en gemeenschappelijke besluitvorming in synodale vergaderingen bijeen. In dit synodale verband is ook gesitueerd wat 'primaatschap' betekent: het is de taak van één bisschop, ervoor te zorgen, dat de andere bisschoppen in een collegiaal proces de hun toebedeelde verantwoordelijkheid dragen. Voor de nagestreefde universele gemeenschap van plaatselijke kerken oefent de bisschop van Rome dit primaatschap uit.

De conferentie juicht de fundamentele overeenkomsten in kerkopvatting toe, met inbegrip van een situering van het pausambt binnen haar communio-structuur. Zij juicht bovendien de toegepaste methode van gedifferentieerde consensus toe, waarbij fundamentele overeenkomsten vastgesteld en nog resterende verschillen, die niet noodzakelijk kerkscheidend zijn, genoemd worden.
De conferentie deelt daarom de inschatting van de commissie, dat door de aangetoonde mate van overeenstemming voor het eerst de mogelijkheid van kerkelijke gemeenschap denkbaar lijkt, die geen 'terugkeer-oecumene' impliceert. Zij is het eens met de commissie, dat de in het rapport genoemde open vragen verdere gemeenschappelijke theologische reflectie behoeven.
De conferentie is zich ervan bewust, dat de als mogelijk aangegeven kerkelijke gemeenschap - zoals de tekst vooropstelt - een 'vertrouwenshermeneutiek' en een 'reiniging van de herinnering' veronderstelt, die voor verzoening nodig zijn. Het gaat daarbij onder meer om het uit de weg ruimen van uiteenlopende niet theologische factoren, die ook blijken uit angst en afwijzing.
De conferentie verzoekt de IBC het begonnen receptieproces op alle niveaus voort te zetten; zij denkt daarbij in het bijzonder aan de synodes en de vergaderingen van de geestelijken van de oud-katholieke kerken. Ze wenst, dat de in het rapport genoemde open, vooral ecclesiologische vragen in de oud-katholieke theologische onderwijsinstellingen en andere geschikte organen verder behandeld worden.

Neustadt/W., 28 augustus 2009 (gedenkdag van de heilige Augustinus)

*  Kirche und Kirchengemeinschaft . Bericht der Internationalen Römisch-Katholisch - Altkatholischen Dialogkommission, Paderborn (Bonifatius) / Frankfurt an Main (Lembeck) 2009, 85 p.
Te bestellen bij het Bisschoppelijk Bureau te Amersfoort, prijs: 10 euro excl. verzendkosten.

Vertaling: Lidwien van Buuren.