Door Hem gezegend

15 februari

Spanningen zijn er in de Oecumene genoeg. Dat is genoegzaam bekend. Constructieve omgang met die spanningen zorgt vaak voor grotere creativiteit. Dat konden we vandaag nog beleven aan het eind van de openingsdienst van de assemblee. Aan het eind van zo’n dienst moet de gemeente toch gezegend worden. Maar wie moet dat dan doen? Een orthodoxe prelaat? Dat zou overkomen als een machtsaanspraak. Een lutherse dominee? Voor een orthodox maar een halve zegen. De liturgiecommissie had echter een heel logische oplossing bedacht: we laten het de Heer Jezus zelf doen! En dus, terwijl de gemeente om de zegen vroeg, werd een enorme icoon met een zegenende Christus in het liturgisch centrum gezet. Wel een symbool uit de orthodoxie, maar ondertussen blijkbaar wel algemeen aanvaard.Toch reikt de boodschap van dit ‘liturgisch gebaar’ ook verder dan de spirituele diplomatie die er wellicht de aanleiding van geweest is. Zonder de zegen van de Heer, zonder Zijn genade geen vernieuwing van mens en wereld.

Het viel me op dat in de groet die Kofi Annan, de secretaris-generaal van de Verenigde Naties, naar de assemblee stuurde hij ons oproept om voor zijn organisatie-in-verandering te bidden opdat ze de rol zou kunnen blijven spelen waartoe ze geroepen is. Namelijk vrede stichten! Bidden helpt! Dat is blijkbaar ook de overtuiging van Kofi Annan. En dat is natuurlijk ook zo want wie bidt verandert niet alleen zelf maar stelt de wereldse gang van zaken uitdrukkelijk in vraag. Bidden is toch ruimte maken opdat wat je zelf niet had bedacht toch zou kunnen gebeuren, omdat het beter is. En omdat het ‘beter’ is, moet God ermee te maken hebben. Een assemblee is op de eerste plaats een spiritueel gebeuren, sprak ons Zijne Heiligheid Aram I toe. Aram I is de scheidende voorzitter van de wereldraad. Hij is een vriendelijke maar duidelijk doortastende orthodoxe prelaat met een grote begeestering voor de Oecumene. Hij heeft natuurlijk gelijk: documenten blijven dode letters als ze niet overgebracht worden door gelovige mensen die met hun hart ‘weten’ waarover het gaat.

Op deze assemblee wordt ook een andere wijze van besluitvorming ingevoerd: de consensus. We werden vanochtend, nog voor de eigenlijke aanvang van de assemblee, op een erg aanschouwelijke wijze (met een ‘rollenspel’ waar we naar mochten kijken) onderwezen in deze nieuwe aanpak van discussies en besluitvorming. Het komt erop neer dat de zaak zoveel mogelijk uitgediept wordt en dat mensen elkaar daarin stimuleren door het aandragen van verschillende perspectieven. Hoe dat dan precies dient te gebeuren, daarvoor heeft men een protocol uitgewerkt. De eerste motivatie voor dat alles is ook in het gesprek met elkaar elke geweldlogica te vermijden. Het gaat er niet om het te winnen van elkaar, het gaat er om samen Gods waarheid op het spoor te komen. De aartsbisschop van Tirana (Albanië), Anastasios, had het in zijn preek tijdens de openingsdienst ook over de “mystieke kracht van de nederigheid”. Nederigheid is ruimte maken in je hart. Ruimte voor de waarheid, de schoonheid en de goedheid. Die drie gaan samen en samen hebben ze met ‘genade’ te maken, de genade die in staat is onze wereld te vernieuwen.

De openingsdienst was een “dienst van vernieuwing”. Bij aanvang klonk uit alle hoeken van de wereld ‘de schreeuw om verandering”. Aan het einde verplichtten wij ons samen in een “litanie van commitment” om met meer eerbied met mens en schepping om te gaan. Nadien baden we het Onze Vader, het gebed waarin je jezelf verplicht en ook overgeeft. Daarna werd het gedeelte uit Openbaring gelezen: “Ik zag een nieuwe hemel en een nieuwe aarde, de eerste hemel en aarde waren verdwenen…Het nieuwe Jeruzalem dat neerdaalt onder de mensen en dat Gods woning is onder hen. Geen dood, geen geween, geen rouw meer want het oude is voorbij!” We hebben een geloof dat bergen verzet! We zijn ermee gezegend, door Hem!

Joris Vercammen