Het Forum als synode

Het Global Christian Forum is een synodale ruimte waarin christenen naar elkaar leren te luisteren. Zo vatte Souraya Bechealany, de secretaris van de Raad van Kerken van het Midden Oosten, de functie van het Forum samen. Het is belangrijk dat het Forum zich niet institutionaliseert maar zich ten dienste weet van de kerkelijke en oeucumenische strukturen die er al zijn zijn. Als kerken hun verantwoordelijkheid willen nemen voor de wereld, dan hebben we deze plekken van ontmoeting en uitwisseling nodig. Om van elkaars ervaringen te horen en elkaar te steunen in het evangelisch getuigenis dat elke kerk en elke geloofsgemeenschap in de eigen context gestalte moet geven. Het hart van de ontmoeting is het samen bidden, want bidden scherpt de aandacht: voor Gods’ genade en hoe die zich in mensen manifesteert.

De dienstbaarheid van het Forum is cruciaal. Het is een provisoire voorziening die – waar niet? – tijdelijk van aard is. Het Forum moet bruggen slaan daar waar de instituties dat niet kunnen, om christenen over de drempel naar een meer geïnstitutionaliseerde oecumene te helpen. Er is nog teveel angst voor elkaar en ook wantrouwen. Dat merk je bijvoorbeeld aan het probleem van het proselitisme. Veelal evangelicale groepen zenden missionarissen naar gebieden waar inheemse kerken zich al eeuwen inzetten voor een geloofwaardige christelijke aanwezigheid. Als deze groepen zich dan voorstellen eindelijk eens het ‘echte evangelie’ te komen brengen, dan getuigt dat van een arrogantie die hemeltergend (!) is. Zonder enig gesprek gaat zo’n groep aan de slag en ondergraaft daarmee de geloofwaardigheid van de inheemse kerk. Een ander voorbeeld is de kritiek die ook pentacostale groepen hebben op de kerken in in het Westen, die volgens hen veel te liberaal zouden worden. Vaak gaat het daarbij om een eerder oppervlakkige kijk op zaken zonder veel begrip voor de ernst waarmee ook Westerse kerken zich tot hun context proberen te verhouden. Wat hebben we eraan elkaar te beschuldigen van een gebrek aan integriteit? Het Forum is de ruimte waar christenen aan elkaar durven te vertellen wat dat soort van ervaringen met hen doet. Met een ‘beleefd oecumenisme’ schieten we namelijk niets op.

De kern van het concept van het Forum is ruimte te maken voor het vertellen en beluisteren van elkaars’ verhalen. Zo wordt het ook een plek van wederzijds leren. In Bogotá misten we enkele van die belangrijke verhalen, zoals de verhalen van de inheemse volkeren van (Latijns) Amerika. En ook gehandicapten, vrouwen en jongeren waren ondervertegenwoordigd. Dat moet in de toekomst anders. Verhalen over het gebrek aan sociale gerechtigheid, armoede en geweld, horen eveneens op het Forum thuis. Het zijn de realiteiten waarmee christenen af te rekenen hebben en waarbij zij hun verantwoordelijkheid willen nemen. Maar dat vraagt moed. Bovendien kunnen we niet zonder elkaars’ kritische steun. Het Forum is de ruimte waarin die moed gevonden kan worden en waar we elkaar kunnen vasthouden in het nemen van moeilijke keuzes die onvermijdelijk zijn. Een mooi voorbeeld van het bevrijdend effect van echte ontmoeting, beleefden we toen een evangelicale christen opstond en geëmotioneerd vertelde hoe moeilijk hij het vond dat zoveel evangelicalen in Amerika president Trump omarmd hebben. Hij vroeg ons samen te bidden opdat kerken zouden bevrijd worden van hun ‘culturele gevangenschap’, zoals hij het noemde. In de dynamiek van het Forum had deze broeder de moed gevonden om deze bekentenis in de plenaire bijeenkomst te doen. Hij kreeg oprecht applaus.

Het Forum wil dus een spiritualiteit van dialoog bevorderen die tot het hart van christen-zijn hoort. Dat is ook de dialoog met de Schrift die duidelijk centraal wordt gezet. Samen leren de Schrift te lezen in respect voor ieders context, bindt christenen samen in hun missie te getuigen van de bevrijdende kracht van het evangelie. Het is een langzaam maar diepgaand en noodzakelijk proces dat van ons allen weer maakt wie we zijn: leerlingen van de Heer, die samen op weg zijn. En dat is toch bedoeld met het woord ‘synode’?

Tekst: Joris Vercammen
Foto: de installatie van de nieuwe secretaris van het Forum: Casely Essamuah


Amersfoort, Bisschoppelijk Bureau, 30 april 2018