Het DING van Leeuwarden-Lekkum

Friezen zingen wel

Sinds november 2018 siert de sculptuur De zanger het voorportaal van de Sinte Ceciliakerk te Lekkum, een dorp onder de rook van Leeuwarden. Deze kerk is eigendom van de Protestantse Gemeente Lekkum, waarmee de Oud-Katholieke Statie van de Heilige Theresa van Avila hartelijke contacten onderhoudt. Sinds november 2015 worden de diensten van de statie in dit kerkgebouw gehouden.

“Frisia non cantat”, Friezen zingen niet, beweerde de Romeinse geschiedenisschrijver Tacitus bijna twee millennia geleden. Hij doelde op het roemruchte en ruige volk uit lang vervlogen tijden, dat leefde tussen de Weser en de Zwin en dat een paar eeuwen geleden verdween in de mist van de geschiedenis.

De huidige Friezen zijn waarschijnlijk geen afstammelingen van dit volk. Niettemin klinkt de uitspraak van Tacitus door tot in onze dagen. Maar geldt hij ook voor de Friezen van nu? In ieder geval niet voor de (gast)leden en belangstellenden van de Statie Friesland, die maandelijks in deze protestantse kerk samenkomen om de eucharistie te vieren. Er wordt dan uit volle borst gezongen. Typisch oud-katholiek, nietwaar? De sculptuur, die we in 2018 voor een vriendenprijsje op de kop konden tikken bij boekhandel Riemer, is een stille getuige van deze zanglust.

Uitnodiging

Vermoedelijk sprak dit ook het kerkbestuur en de leden van de Protestantse Gemeente aan, want ze stemden ermee in dat de sculptuur een permanente plaats kreeg in het voorportaal. Niet voor niets draagt de kerk de naam van de beschermheilige van de kerkmuziek. Zelfs een onderkoelde Fries of Friezin (om een ander stereotype van stal te halen) ‘ontdooit’ als hij of zij zingt, of hij nou oud-katholiek is of niet. De sculptuur is daarvan niet alleen een getuige, maar ook een uitnodiging om mee te zingen, vooral voor degenen die voor het eerst aan een oud-katholieke eucharistieviering deelnemen.

De Oud-Katholieke Kerk van Nederland besloot in 1909 het Nederlands in de diensten in te voeren. Dat was destijds een novum. Toen in 1978 een Bijbelvertaling in het Fries verscheen, ontsnapte dit niet aan de aandacht van de redactie van De Oud-Katholiek (14 oktober 1978, p. 92). De bezoekers van de vieringen van de Statie Friesland hebben voor een deel het Fries als moedertaal. (Er is in de statie zelfs een geboren en getogen Derper (inwoner van Egmond aan Zee), die zich beijvert voor beter Fries onderwijs.) Uit een onderzoek uit 2018 van de Fryske Akademy bleek dat het Nederlands in vrijwel alle kerken in Friesland het ‘kerklatijn’ is. Dat doet geen recht aan een essentieel kenmerk van het christendom: inculturatie. Geen taal of cultuur is te min voor de Heer. Daarom wordt er in de vieringen van de Statie af en toe een lezing in het Fries gelezen. Gaan we misschien in de toekomst ook in het Fries zingen?