Verslag Symposium ‘Catholic beyond colonialism’

Dr. Eleuterio “Terry” J. Revollido, rector van Aglipay Central Theological Seminary (ACTS) en zijn vrouw Marife Revollido hielden tijdens hun verblijf in Nederland elk een lezing op het door het Oud-Katholiek Seminarie georganiseerde symposium ‘Catholic beyond colonialism’. Samen met prof. dr. Peter-Ben Smit gaven ze de studenten van het Oud-Katholiek Seminarie en een twintigtal andere geïnteresseerden waaronder leden van de Filipijnse gemeenschap uit Amsterdam, inzicht in de revolutionaire theologie van de Iglesia Filipina Independiente (IFI, onafhankelijke Filipijnse kerk).

Dr. Revollido gaf een inleiding in de geschiedenis en de theologie van de IFI. Deze kerk ontstond in de context van kolonialisme en onderdrukking aan het begin van de 20^e eeuw en noemde zich een nationale kerk, waarmee bedoeld werd dat het een kerk was voor de mensen. Een kerkvisie die geheel niet vanzelfsprekend was en is in een land waar macht en rijkdom, zowel in het publieke als kerkelijke domein, vaak wordt verdeeld onder een kleine elite. Kerk zijn voor de mensen betekent voor de IFI dat kerk zijn onlosmakelijk verbonden is met het strijden voor de rechten en de waardigheid van de onderdrukten en minder bedeelden. Een roeping die in het heden en verleden niet altijd zonder gevaar is gebleken.

Een wijze waarop ‘kerk zijn voor de mensen’ bij de IFI theologisch tot uitdrukking komt is in de emanciperende interpretatie van het nationaal bekende beeld: ‘The Mother of Balintawak’. In haar lezing liet Marife Revollido het publiek kennis maken met het beeld van Maria en Jezus, gehuld in lokale boerenkledij en staande op een slagveld met op de achtergrond de nationale vlag, terwijl ze met een strijdbare blik om vrijheid roepen. Maria wordt hier niet afgebeeld als een zachte en volgzame vrouw, maar als een sterke en onafhankelijke vrouw die als voorbeeld en houvast kan dienen voor Filipijnse vrouwen. Deze Maria toont dat zij ook mogen strijden voor vrijheid en krachtig op mogen staan voor hun eigen rechten en die van anderen.

Prof. dr. Peter-Ben Smit eindigde met een lezing waarin hij inging op het belang en de impact van de IFI voor het westers Katholicisme. Kennis van de theologie en geschiedenis van de IFI maakt de kerk in Nederland ervan bewust dat er een wereld en een katholieke kerk is buiten West-Europa. Ze toont zo opnieuw de wereldwijde dimensie van de kerk en de betekenis van katholicisme. Daarnaast daagt kennis en begrip van de theologie en geschiedenis van de IFI uit om na te denken over de invulling van thema’s zoals missie en diaconaat.

Het symposium werd afgesloten door een nawoord van Aartsbisschop Joris Vercammen. Hij benadrukte de meerwaarde van de theologische uitwisseling voor zowel de Oud-Katholieke Kerken als de IFI, waarbij hij met name de gemeenschappelijke aandacht voor het martelaarschap van bisschop Alberto Ramento (2006) noemde en het studieproject Katholiciteit en Globalisering. Hij opperde daarbij ook dat het wellicht tijd is om een vervolg te geven aan zulke gemeenschappelijke inspanningen. Dit zou passen bij de Pelgrimage van gerechtigheid en vrede van de Wereldraad van Kerken en zo een bijdrage leveren aan de bredere katholiciteit van de kerk.

Onder het genot van een hapje en een drankje werd er nog een poos doorgepraat over de lezingen en was er ruimte voor verdere ontmoeting.

Amersfoort, Bisschoppelijk Bureau, 10 oktober 2019