Aartsbisschop in spijkerbroek

Bernd Wallet (49) steekt een kaars op bij het begin van het interview, teken van het licht van Christus. De nieuwe aartsbisschop van Utrecht is gevoelig voor sfeer, concludeert de journaliste van het Nederlands Dagblad, en ook een gezelligheidsmens die geniet van zijn gezin. Als kind was hij soms jaloers op zijn onverstoorbare vader; eigenschappen die Bernd nu herkent in zijn vrouw Elly. Maar net als zijn vader is hij verknocht aan de kerk, het huis waar de levende Heer Zich laat ontmoeten. Wallet: “Toon mij Uw weg, dat is mijn dagelijks gebed. Of ik de weg ga die Hij wil, is lang niet altijd helder. God dringt zich niet aan ons op. Hij is een uitnodiging.”

Bernd Wallet is geen man met ‘spaatsies’, zouden ze op z’n Utrechts zeggen (kapsones dus), en lijkt niet van plan zich op zijn nieuwe ambt te laten voorstaan. Dat hij van de persvoorlichter even een jasje aan moest voor de foto, in plaats van zijn gemakkelijke trui, laat hij zich nog wel gezeggen. Maar die spijkerbroek past hem prima. En alhoewel hij na de eerste stemronde volmondig ‘ja’ zei tegen het vertrouwen dat zijn collega’s en de lekengelovigen hem gaven, is het ambt van aartsbisschop voor hem niet alleen een promotie. “Hij baalt ervan dat hij zijn parochie los moet laten”, noteert verslaggeefster Eline Kuijper, en zou in ieder geval betrokken willen blijven bij de bijbelgroep van de parochie. ‘De kring is zo belangrijk, daar herken je elkaar rondom de Schriften. Daar voer je het geloofsgesprek, maak je de vertaalslag van de Schrift naar jezelf. Daar laat je je eigen antwoorden bevragen, deel je twijfels, angsten. Daar wordt eenzaamheid opgeheven.’

Kleurstiften

Wallet is vooral van plan om zichzelf te blijven, lijkt de belangrijkste conclusie van het persoonlijke portret in het Nederlands Dagblad. Ook zijn minder sterke kanten benoemt hij met een glimlach, zoals het soms wat doorschietend enthousiasme en de boosheid die kan opkomen bij kritiek die hij onterecht vindt. Dan vliegen de kleurstiften weleens door de pastorie, bekent de bisschop. “Ik kan er niet tegen als mensen zich verzetten tegen vernieuwing.” Hij houdt van de traditie, zeker op liturgisch gebied, maar wijst er wel op dat “het eigene aan de traditie is dat het zich blijft vernieuwen. Dat noemen we het doorgaande werk van de Heilige Geest.”

Serieus

Alhoewel zijn ouders hem al jong lieten kennis maken met andere kerken, groeide Wallet op in een hervormd domineesgezin. De sfeer thuis was niet zwaarmoedig maar wel serieus. Kerk, geloof en politiek waren vaste ankerpunten in de gesprekken aan de keukentafel, al was niet iedereen daar altijd van gediend. ‘Ik weet nog dat mijn jongere zus vroeger een keer uitriep: “En nu gaan we het eens over iets anders hebben dan de kerk!” Terugkijkend vond hij zichzelf als kind soms wel wat al te serieus, ook omdat hij vanwege de ziekte van zijn moeder al op jonge leeftijd volop meedraaide in de zorgtaken van het gezin. Voor zijn eigen kinderen werkt hij eraan om het wat lichter te houden, bijvoorbeeld door bij het avondeten eerst een rondje te maken waarin iedereen vertelt wat er die dag is gebeurd. Mocht een kind toch binnenvallen om over geloof te praten, dan geniet hij er extra van. “Als ze er zelf mee komen, vind ik dat heerlijk, dat is altijd een cadeautje.”

Hart

Aan de Utrechtse universiteit begon Wallet met geschiedenis te studeren, maar al snel kwam ook theologie in beeld. In diezelfde tijd maakte hij de keuze voor de Oud-Katholieke Kerk, waar hij tijdens een aswoensdagviering voelde dat alles op zijn plaats viel. “De combinatie van woorden en handelingen deed iets met hem. ‘Het verbond zich met mij’, zegt Wallet en hij legt zijn hand op zijn hart. Wat ook hielp: de voorgangers stonden niet in de weg.” Toch had de roeping voor het priesterschap nog tijd nodig om te weken. Wallet besloot zijn theologiestudie even te parkeren en ging aan de slag in de thuiszorg. Achteraf een hele verstandige keuze die hij ook andere theologen zou gunnen. ‘In Engeland is het heel normaal om een sociale stage te doen voordat je in de kerk gaat werken. Je roeping testen, noemen ze dat. Daar ben je eigenlijk verdacht als je eerste studiekeuze theologie is: “Ben je wel normaal, waar is je leven?”’

Eenmanszaak

Engeland?! Ja, ook daar kreeg het leven van Bernd Wallet een onverwachte wending. Nadat zijn vrouw een baan aanvaardde in een ziekenhuis in Hull kreeg Wallet de smaak voor theologie weer te pakken. De Church of England bood hem de mogelijkheid om studie en werk te combineren. Even lonkte een wetenschappelijke carrière maar vanwege zijn dagelijkse bezoek aan de kerkdiensten in de thuisparochie stelde de plaatselijke pastoor vast dat hier toch echt sprake moest zijn van een priesterroeping. Na zijn diakenwijding in Engeland en priesterwijding in Utrecht, keerde Bernd Wallet met vrouw en eerstgeboren kind terug naar Nederland. Al snel vergroeide hij met zijn Utrechtse parochie. Geloven is voor Wallet nooit een eenmanszaak maar altijd met anderen verbonden. ‘In de anglicaanse en oosters-orthodoxe theologie, waar de Oud-Katholieke Kerk sterk mee verbonden is, is een groot besef aanwezig van de Triniteit, de Drie-eenheid. God is een gemeenschap. God is een soort peuterspeelzaal, waar samen gespeeld wordt. Dat heeft alles te maken met hoe wij zelf gemeenschap mogen zijn.’ 

Het portret van Mgr. Bernd Wallet in het Nederlands Dagblad verscheen op 21 maart 2020, zie ook: https://www.nd.nl/geloof/geloof/961309/bernd-wallet-god-dringt-zich-niet-aan-ons-op-hij-is-een-uitnodigi.

Amersfoort, Bisschoppelijk Bureau, 25 maart 2020