Uitwisseling theologen (2)

17-07-2006

In het kader van de kerkelijke gemeenschap tussen de Oud-Katholieken Kerken van de Unie van Utrecht en de Iglesia Filipina Independiente (IFI) bestaat er een uitwisseling van theologen van de lidkerken van de Unie van Utrecht en de IFI. Priester Peter-Ben Smit is in de maanden juni en juli 2006 als gastdocent in de Filippijnen.
Zie hier voor eerder bericht.

Na mijn verblijf in Aglipay Central Theological Seminary (in het noorden van de Filippijnen), ben ik nu te gast in St. Paul’s Theological Seminary in La Paz, Iloilo City op het eiland Iloilo.
Ik ben niet de eerste Oud-Katholiek hier: past. De Boer, wiens naam hier nog goed bekend is, gaf hier van 1988-1990 college, en twee jaar geleden was past. Harald Rein uit Zwitserland hier te gast als docent.

In principe doe ik hier hetzelfde als in ACTS: deelnemen aan reguliere colleges (corpus johanneum, synoptische evangelies, homiletiek / hermeneutiek), het verzorgen van een serie van drie gastcolleges voor het gehele seminarie, en het geven van colleges voor de geestelijkheid van de bisdommen op dit eiland. Colleges duren drie uur per sessie, wat voor mij betekent, dat ik per week een uur of twaalf college geef, naast kortere bijdrages.

De ervaringen zijn meestal erg goed. In het bisdom Antique – dat geleidt wordt door de in Nederland bekende bisschop Leon Estrella, vroeger van Palawan – leidde mijn inleiding (op aanvraag) over het Judasevangelie en de vroegchristelijke achtergrond van de Da Vinci Code tot een harde discussie over de wijding van vrouwen. Die is weliswaar sinds 1996 een feit in de IFI, maar dat betekent in deze context überhaupt niet, dat dit een beslissing is die in alle bisdommen echt doorgedrongen is. Anders gezegd: het noemen van Maria Magdalena als een primaire draagster van de verkondiging (namelijk in Joh 20) leverde iets wat één van de andere geestelijken een ‘boxing match’ noemde over een aantal bijbelteksten en het genoemde thema. Mijn positie als buitenstaander brengt mee, dat het voor mij veel eenvoudiger is om controversiele thema’s te behandelen dan voor insiders: ik hoef de eerstkomende jaren niet verder met deze geestelijken, hun bisschop wel. Op deze manier werd ik me wel het belang van het uitvoerige synodale overleg in onze eigen traditie bewust.

Van het Judasevangelie en de Da Vinci Code kan men hier maar geen genoeg krijgen, dus ik geef daar keer op keer college over. Jammer genoeg vooral op basis van vertalingen omdat mijn Coptisch niet zo best is. Ik probeer het ondertussen steeds zo te draaien, dat ik het een beetje over deze twee teksten heb, maar vooral over katholieke theologie spreek (met name in haar oud-katholieke variant). Komende maandag staat er daarom een college op het programma over kosmische ecclesiologie, een vergelijking (en uitvoerige uiteenzetting) van katholieke en orthodoxe ecclesiologie die de verlossing als de hernieuwing van de schepping en de (lichamelijke) mens ziet en de soteriologie van het Judasevanglie, die daar niets van moet hebben.

In mijn onderzoek houd ik me nog steeds met de ontwikkeling de identiteit van de IFI bezig. De (kleine) bibliotheek van St. Paul’s bevat een aantal boeken, die in ACTS ontbraken (en die met mij in gekopieerde vorm meekomen naar dat seminarie), waardoor ik een beter inzicht krijg in de vrijzinnige fase van de IFI (ca. 1902-1940). Deze theologische vrijzinnigheid vormde een groot obstakel voor intercommunie met de kerken van de Unie van Utrecht. Het was pas toen beide kerken elkaar vonden op de basis van een gedeeld katholiek geloof (in de IFI weer sinds 1940, formeel sinds 1947) dat kerkelijke gemeenschap mogelijk werd. Deze orthodoxie en de daarmee gegeven oecumenische openheid wordt door de IFI nog steeds hooggehouden.

Amersfoort, Bisschoppelijk Bureau, 17 juli 2006