Openingstoespraak voorzitter Permanent Congrescomité

mw.A.Paasen - 07-08-06

Beste medegelovigen,

Als voorzitter van het Permanent Congrescomité mag ik u allen hartelijk welkom heten op het 29e Oud-Katholieken Congres in de mooie stad Freiburg. We staan op historische grond. Freiburg was de stad, waarin in 1874 het eerste Oud-Katholieken Congres plaats vond. Daarvoor waren er weliswaar al drie congressen geweest, die men achteraf kan beschouwen als oud-katholieken congressen, maar die werden destijds niet zo genoemd: het waren conferenties die internationaal en oecumenisch van opzet waren, waaraan vooral katholieken deelnamen, die vanwege gewetensbezwaren niet bereid waren de door het Eerste Vaticaanse Concilie in 1870 geformuleerde dogma’s van de onfeilbaarheid en de opperste bestuursbevoegdheid van de paus te erkennen.

In 1874 was inmiddels de Oud-Katholieke Kerk van Duitsland gesticht, en het congres in Freiburg was dus het in feite het eerste congres dat zich oud-katholiek mocht noemen, maar niet internationaal: het eerste Internationale Oud-Katholieken Congres vond plaats in 1890, in Keulen, na de oprichting van de Unie van Utrecht in 1889. Daarmee was het internationale aspect van de eerste drie congressen terug, en ook nu zijn wij hier in Freiburg met gelovigen uit vele landen, ik heb er tot nu toe achttien geteld.

Ook het oecumenische aspect van de drie eerste congressen is een typisch kenmerk van de Oud-Katholieken Congressen gebleven. Bij ieder congres worden gasten uit de oecumene uitgenodigd. En nu, in Freiburg, is het een reden voor grote vreugde, dat wij op dit congres het 75-jarig jubileum van de overeenkomst van Bonn mogen vieren, waarin de volledige kerkelijke gemeenschap tussen oud-katholieken en anglicanen 75 jaar geleden vastgelegd werd.

We verwelkomen u in het bijzonder, onze anglicaanse zusters en broeders in Christus. We zijn blij dat we u op ons congres mogen ontmoeten. We kijken uit naar de ontmoeting met uw aartsbisschop Dr. Rowan Willliams, aanstaande woensdag. Door de volledige kerkelijke gemeenschap tussen onze kerken, zijn wij met elkaar verbonden met banden van geloof en vriendschap. Als we uw diensten bijwonen, in Engeland of elders, voelen we on thuis en we zijn onder de indruk van uw gastvrijheid en vriendelijkheid. Veel van uw en onze parochies op het vasteland van Europa werken samen. Toch komt het helaas ook dikwijl voor dat anglicanen en oud-katholieken in dezelfde plaats elkaar nauwelijks kennen, We hopen dat dit congres zal bijdragen aan het leggen van nieuwe contacten en het versterken van de bestaande en zal leiden tot meer samenwerking in Europa, daar wij allen één geloof en één hoop delen.

Nu heb ik de mooie taak de verkiezing van het congrespresidium te leiden. Zoals gebruikelijk  heeft het congrescomité naar kandidaten gezocht, en tegenkandidaten zijn niet bij ons aangemeld. Dus stel ik u voor als kandidaat voor het presidium voor het 29e congres Professor Dr. Angela Berlis, zelf een werkelijk internationale figuur, die zich beweegt in veel landen, afkomstig uit de Oud-Katholieke Kerk van Duitsland, nu werkzaam in de Oud-Katholieke Kerk van Nederland en daar als hoogleraar verbonden aan de Universiteit van Utrecht. We zouden ons geen betere kandidaat voor het voorzitterschap kunnen voorstellen.
 
Een beetje minder spectaculair, maar even belangrijk is de rol van de secretaris van het congres, en ik kan u verzekeren dat het vaak meer moeite kost een goede secretaris te vinden, dan een goede voorzitter, maar we zijn erg blij dat we Dr. Peter Seda uit Oostenrijk bereid hebben gevonden het secretariaat voor dit congres op zich te nemen. Gelukkig hebben we in hem een internationaal bekende jurist, die ons verzekerd heeft, dat dit niet in strijd is met zijn functie in het Permanent Congrescomité.

Als derde, de bijzitter, stel ik Trudie Smit uit Nederland voor. We zijn als Permanent Congrescomité heel blij dat we in Trudie Smit iemand met een grote internationale congreservaring in het presidium hebben: ze was veertien jaar lid, waarvan twaalf jaar voorzitter van het Permanent Comité. Een verdere aanbeveling is dat ze onder alle omstandigheden het hoofd koel weet te houden, en we kunnen ons voorstellen dat we dat in de komende week kunnen gebruiken.

Mag ik u vragen uw bijval te betuigen met de verkiezing van dit congrespresidium.

Voordat ik het voorzitterschap aan Angela Berlis overdraag, wil ik graag een inleiding in het congresthema geven. Ik zal het kort maken, want u bent niet hier gekomen om mij Duits te horen spreken.

Na het congres in Praag waren we al als Permanent Comité begonnen na te denken over het thema voor het volgende congres. Toen hoorden we, dat de Internationale Bisschoppen Conferentie besloten had de viering van het jubileum van de overeenkomst van Bonn op het congres te laten plaatsvinden. Dat stelde ons voor de opgave een thema te vinden, waarin de verbondenheid van oud-katholieken en anglicanen tot haar recht zou komen. Onze beide kerken zijn verbonden door historisch bewustzijn, maar wij zijn ons er ook van bewust, dat het erom gaat in verbondenheid met het verleden op weg te gaan naar de toekomst, zoals onze voorouders dat in 1874 en 1931 gedaan hebben. We stelden onszelf daarom de vraag: welke opdracht hebben we als anglicanen en oud-katholieken in de wereld waarin we leven en waarvoor we medeverantwoordelijkheid dragen? De wereld waarin we leven, dat betekent: een zich verenigend en veranderend Europa. Hiervan uitgaande was de vraag: hoe ziet die wereld, waarin we leven, hoe ziet Europa eruit? Aartsbisschop Joris Vercammen maakte ons met betrekking tot deze vraag attent op de Europese waardestudie (European Value Studies), die geïnitieerd is door de Universiteit van Tilburg. Pastoor Matthias Ring zal ons morgen daarover berichten. de volgende vraag was: als we dan een beeld ervan hebben in welk Europa we leven, welke opdracht moeten wij onszelf dan geven of beter gezegd: wat verwacht God van ons?

Bij het nadenken en spreken daarover, viel ons het woord hoop in. We zijn niet meer zo zelfverzekerd dat we menen alles te weten en denken dat we kantenklare oplossingen hebben voor de grote problemen waarvoor we in onze tijd staan, maar we hebben toch iets te bieden: de hoop, de hoop die we ontlenen aan de belofte van Christus dat hij met ons zijn zal – en we zijn bereid te allen tijde rekenschap te geven van deze hoop. Maar de vraag blijft: wat kan de rol zijn van anglicanen en oud-katholieken in het Europa van de 21e eeuw?

De uitwerking van deze vragen en de bezinning op de gemeenschappelijke missie, die oud-katholieken en anglicanen in het huidige Europa hebben, vindt plaats in gespreksgroepen en creatieve workshops. Woensdag, de dag van de viering van het jubileum, zullen aartsbisschop Dr. Rowan Williams en aartsbisschop Dr. Joris Vercammen uit theologisch perspectief voor verdieping van ons begrip zorgen. Ook in de kerkdiensten staat het congresthema centraal.

En verder: de toekomst van de kerk, de toekomst van Europa, is een zaak die ons allen, maar in de eerste plaats de jeugd aangaat. De jongeren werken deze week aan dezelfde vragen als wij en zullen ons donderdag berichten over hun ideeën en visioenen.

Ik wens ons allen een congres, dat ons dieper inzicht geeft in de ene hoop die we als oud-katholieken en anglicanen met elkaar delen en dat ons van onze opdracht als gelovigen in een veranderend Europa bewust maakt.

En daarmee draag ik het voorzitterschap over aan Angela Berlis.

Openingstoespraak van de voorzitter van het Permanent Congrescomité, mw.Adrie Paasen, ter opening van het 29e Internationaal Oud-Katholieken Congres te Freiburg.