Quasimodolezing - terugblik

Lezing op 14 april 2007

Dr. Ellen Weaver: The Message of Port-Royal for our Godless World

De cisterciënzer vrouwenabdij van Port-Royal des Champs bij Parijs vormde in de 17de eeuw het middelpunt van een hervormingsbeweging binnen de katholieke kerk in Frankrijk. Abdis Angélique Arnauld herstelde er in 1609 de kloostertucht en vanaf 1639 vestigden verschillende familieleden en vrienden, onder wie theologen, filosofen en juristen als Antoine Arnauld en Blaise Pascal zich als solitaires ('eenzamen') in de omgeving van de abdij. Door de bemoeienis met de politieke en kerkelijke vraagstukken van die tijd kwam Port-Royal in aanvaring met zowel het kerkgezag in Rome als met de Franse koning Lodewijk XIV, hetgeen in 1709 de sluiting en vernietiging van de abdij en de verstrooiïng van de solitaires tot gevolg had. Door contacten met katholieken in de Noordelijke Nederlanden bleef de traditie van het klooster levend in wat eind 19de eeuw de Oud-Katholieke Kerk van Nederland werd.

De geschiedenis van Port-Royal biedt verschillende aanknopingspunten met de actuele situatie van geloof en kerk. Zo zijn er nu evenals toen spanningen aanwijsbaar tussen een individueel beleefd geloof en de grotere verbanden van kerkelijk of politiek gezag. Daarnaast laat Port-Royal ook paradoxen zien. Het teruggetrokken leven van de nonnen en de solitaires verhinderde immers niet, dat zij zich in het hart van Parijs actief bemoeiden met de maatschappelijke, politieke en theologische vraagstukken van hun tijd.

Ellen Weaver promoveerde in 1973 aan Princeton University (New Jersey) op een studie naar de hervorming van de vrouwenabdij van Port-Royal des Champs in de 17de eeuw. Vervolgens doceerde zij o.a. aan Notre-Dame University (Maryland) christelijke spiritualiteit, katholieke kerkgeschiedenis en christelijke mystiek. Sinds haar emeritaat verricht zij in Parijs verder onderzoek naar de rol van vrouwen in de katholieke hervormingsbeweging rond Port-Royal.Naast artikelen publiceerde zij o.a.:The Evolution of the Reform of Port-Royal. From the Rule of Citeaux to Jansenism (Paris 1978);Madame de Fontpertuis, Amie et Gérante d'Antoine Arnauld et de Port-Royal (Paris 1998);La Contre-Réforme et les Constitutions de Port-Royal (Paris 2002);Mademoiselle de Joncoux. Polémique janséniste à la veille de la bulle Unigenitus (Paris 2002);Le Patrimoine de Port-Royal. Histoire documentaire (verschijnt binnenkort).

Gezag als gave

De lezingenreeks startte in 2005 met een symposium Gezag als gave.